Z przedstawionego w zapytaniu stanu faktycznego wynika, że Spółdzielnia Mieszkaniowa świadczy usługi pobierania od mieszkańców opłat za ubezpieczenie mieszkań, świadczone zgodnie z umową zawartą z Korporacją Ubezpieczeniową FILAR. Usługi te zakwalifikowane zostały przez Urząd Statystyczny następująco:
PKW i U 67.20.10 Usługi związane z ubezpieczeniami i funduszami emerytalno - rentowymi
PKW i U 67.20.10 Usługi pomocnicze w stosunku do ubezpieczeń i funduszów emerytalno - rentowych
Wobec powyższego usługi te są zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług stanowiącym, że zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji nr 3 tego załącznika wymienione są usługi pośrednictwa finansowego z wyłączeniem m.in. usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych ( PKW i U ex 67.20.10 ? 00.20, - 00.30 ).
Art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zwalnia od podatku czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, członków spółdzielni będących właścicielami lokali mieszkalnych lub na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych nie będących członkami spółdzielni, za które pobierane są opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych. Z powyższego wynika, iż zwolnione od podatku będą czynności związane z:
• eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni,
• zobowiązaniami spółdzielni z innych tytułów,
• eksploatacją i utrzymaniem lokali członków spółdzielni będących właścicielami lokali,
• eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych,
• innymi kosztami zarządu związanymi z nieruchomościami wspólnymi,
• działalnością społeczną, oświatową i kulturalną prowadzoną przez spółdzielnię stanowiące element opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych wykonywane na rzecz członków spółdzielni którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, członków spółdzielni będących właścicielami lokali mieszkalnych lub na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych nie będących członkami spółdzielni.
W związku z faktem, iż powyższe zwolnienie dotyczy wyłącznie opłat związanych z lokalami mieszkalnymi - spółdzielnia mieszkaniowa, zgodnie z art. 41 ust. 1 i art. 19 ust. 13 pkt 11 cyt. ustawy, od pobieranych opłat eksploatacyjnych związanych z lokalami użytkowymi i garażami, winna naliczyć 22 % podatek VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W art. 19 ust. 13 pkt 11 w/w ustawy postanowiono, iż obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż z upływem terminu płatności - z tytułu czynności wykonywanych na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, członków spółdzielni będących właścicielami lokali lub na rzecz właścicieli lokali, nie będących członkami spółdzielni, za które są pobierane opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, członków spółdzielni będących właścicielami lokali mieszkalnych lub na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych nie będących członkami, za które są pobierane opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. W związku z powyższym, pobierane przez spółdzielnie mieszkaniowe opłaty z tytułu eksploatacji lokali użytkowych (w tym garaży, miejsc postojowych) przez członków spółdzielni, stanowią jeden z elementów kalkulacyjnych rachunku kosztów i tym samym podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki 22% - art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Stosownie do postanowień wynikających z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4, obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Jak wynika z cytowanego wyżej przepisu art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, jeżeli opłaty z tytułu wieczystego użytkowania gruntów spółdzielnia wliczyła do świadczenia zasadniczego, opłaty te stanowią obrót w rozumieniu przepisu art. 29 ust. 1.

Do Spółdzielni Mieszkaniowych jako osób prawnych mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Dla celów podatkowych Spółdzielnia Mieszkaniowa winna ustalić dochody z całokształtu działalności, tj. z gospodarki zasobami mieszkaniowymi jak i z innych źródeł przychodów.
Dla ustalenia dochodu Spółdzielnia winna, zatem zaliczyć do przychodów i kosztów uzyskania przychodów wszelkie uzyskane przychody oraz poniesione koszty bez względu na źródło ich pochodzenia w zakresie i rozumieniu ustawy podatkowej, w tym również przychody z wynajmu lokali użytkowych położonych na dolnych kondygnacjach budynków jak również lokali użytkowych wolnostojących, a także z działalności prowadzonej przez Osiedlowe Kluby Kultury.
Jednakże, stosownie do przepisów art. 17 ust. 1 pkt 4f ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w związku z art. 5 ustawy nowelizującej z dnia 12 listopada 2003 r. dochody te są wolne od podatku w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych i inne cele statutowe, z wyjątkiem działalności gospodarczej.
Zwolnienie to, w zakresie i na zasadach obowiązujących do 31.12.2003 r. stosuje się do dnia 31.12.2006 r.
Z przepisu art. 5 ust. 4 w/w ustawy nowelizującej wynika, że podatnicy, o których mowa m. in. w art. 17 ust. 1 pkt 4f, którzy przeznaczyli, a nie wydatkowali dochodów osiągniętych do końca 2005 r. na realizację celów, o których mowa m. in. w art. 17 ust. 1 pkt 4f zachowują prawo do zwolnienia od podatku dochodowego tych dochodów w zakresie i na zasadach obowiązujących do 31 grudnia 2003 r.
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2003 r. w zakresie utraty prawa do zwolnienia stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, czynności te podlegają zwolnieniu przedmiotowemu. Zgodnie z w/w artykułem zwalnia się od podatku czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, członków spółdzielni będących właścicielami lokali mieszkalnych lub na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych nie będących członkami spółdzielni, za które są pobierane opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.Zauważyć należy, iż wynajem lokali użytkowych dla innych podmiotów gospodarczych jest czynnością opodatkowaną stawką VAT w wysokości 22%.

Zgodnie z art. 43 ust., 1 pkt 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, członków spółdzielni będących właścicielami lokali mieszkalnych lub na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych nie będących członkami spółdzielni, za które są pobierane opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.·Do opłat zwolnionych od podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 4 ust. 2 ww. ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, zaliczyć należy m. in. wydatki związane z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni oraz w zobowiązaniach spółdzielni z innych tytułów przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Od członka będącego właścicielem lokalu,niezależnie od jego obowiązków w zakresie pokrywania kosztów zarządu nieruchomością wspólną, spółdzielnia może żądać wpłat na fundusz remontowy, o którym mowa w art. 6 ust., 3.·Zatem, z powołanych wyżej przepisów wynika, że opłaty eksploatacyjne pobierane przez Spółdzielnię od lokali mieszkalnych, także w części wykorzystywanych przez członka spółdzielni dla celów działalności gospodarczej, podlegają zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku od towarów i usług, o ile wykorzystywanie części lokalu na cele prowadzonej działalności gospodarczej nie zmienia charakteru lokalu, tzn., gdy nadal jest on uznawany za lokal mieszkalny.

Zgodnie z zapisem art. 19 ust. 13 pkt 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, postanowiono, że z tytułu czynności wykonywanych na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, członków spółdzielni będących właścicielami lokali lub na rzecz właścicieli lokali, nie będących członkami spółdzielni, za które są pobierane opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż z upływem terminu płatności.Jednocześnie zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy, zwalnia się od podatku powyższe czynności. Tym samym, czynności te zaliczono do opodatkowanych podatkiem, lecz korzystających ze zwolnienia od podatku.Przepis art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, stanowi o pokryciu wydatków za czynności, które na rzecz ww. osób spółdzielnia realizuje, pobierając w związku z tym opłaty, wymagane od członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, członków spółdzielni będących właścicielami lokali lub na rzecz właścicieli lokali, nie będących członkami spółdzielni.
Tak, więc, zgodnie z brzmieniem ustawy, zakres stosowania przepisu art. 43 ust. 1 pkt 11 ograniczony jest do czynności wykonywanych przez spółdzielnie na rzecz określonej grupy podmiotów, wśród których nie zostały wymienione osoby zajmujące lokal mieszkaniowy posiadające spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, ale nie będące członkami spółdzielni.
W przedmiotowym zakresie zastosowanie znajduje przepis §8 ust. 1 pkt 18 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, wprowadzony rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 października 2004 r., który stanowi, iż zwalnia się od podatku czynności wykonywane na rzecz osób nie będących członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali mieszkalnych, za które pobierane są opłaty zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.
Zatem, z powołanych wyżej przepisów wynika, że czynności wymienione w art. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, wykonywane przez Spółdzielnię na rzecz osób nie będących członkami spółdzielni, ale posiadających spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu podlegają zwolnieniu na mocy przepisów, ww. rozporządzenia.